به گزارش صاحب نیوز به نقل از ندای اصفهان– حجت
الاسلام والمسلمین مهران آدرویش/ازدواج برای خود دنیایی دارد؛ دنیایی که در آن دو روح
به یکدیگر پیوند زده می شوند
پیوندی که اگر خوب گرفت هر دو زنده می شوند و اگر
بد شد هر دو می میرند؛ این مقاله سعی دارد با تصحیح نگاه و پردازش قوانین این دنیا،
گامی باشد در به ثمر نشستن آن.
مبحث اول: جهان بینی ازدواج
مقدمه: ازدواج یک جهان بینی و سه ایدئولوژی دارد؛
جهان بینی ازدواج:
موضوعات جهان بینی ازدواج عبارتند از:تعریف ازدواج، اهداف ازدواج، لزوم ازدواج، اهمیت ازدواج
فوائد ازدواج، آسیب شناسی ازدواج، خطرات احتمالی ازدواج، موانع ازدواج، چرائی تشکیل خانواده
ایدئولوژی های سه گانه ازدواج:
موضوعات ایدئولوژی سه گانه ازدواج عبارتند از: پردازش
بایدها و نبایدهای؛
دوران خواستگاری
دوران عقد
دوران زندگی مشترک
نتیجه: بنابراین با عنایت به فرمایش امام علی (علیه
السلام) که فرمود: هیچ کاری را انجام نده مگر این که قبلش آموزش دیده باشی لازم است
که قبل از ازدواج دو عنوان فوق به همراه موضوعاتش تحقیق شوند.
ازدواج جایگاه، لزوم و اهمیت جهان بینی ازدواج:
ازدواج برای خود دنیایی دارد؛ لذا از نگرش و جهان
بینی خاص خود برخوردار است. جهان بینی، زیربنای ایدئولوژی زندگی مشترک است. لذا هرچه
جهان بینی قوی تر باشد سختی ها و ناملایمات زندگی مشترک قابل تحمل تر است.
به عنوان نمونه اگر جهان بینی و افق دید در ازدواج
و تشکیل خانواده صرفا پاسخگویی به نیازهای جنسی باشد بعد از مدت کوتاهی با رفع عطش
جنسی و پیش آمد اختلافات فی مابین و انواع مشکلات زندگی مشترک، این زیربنای ضعیفِ تضعیف
شده، چقدر می تواند حافظ زندگی مشترک باشد؟
و یا اگر تعریف ما از زندگی موفق، زندگی منهای اختلاف
باشد! تا چند اختلاف می تواند به دوام خود ادامه دهد؟ در صورتی که با فهم درست و هدف
گذاری و تعاریف درست می توان از نگاهی واقع بینانه برخوردار شد و زندگی را بر پایه
محکم واقعیات بنا کرد.
لازم به ذکر است که زندگی موفق، زندگی منهای اختلاف
نیست. مگر می شود دو نفر آن هم از دو جنسیت و با نگاه های متفاوت اختلاف نداشته باشند؟!
چه این که اولا علمای خانواده می گویند: اگر بین
همسران ۷۰% تفاهم حکمفرما باشد، سجده شکرش لازم است!
و آن ۳۰% اختلاف طبیعی است. بله اگر اختلاف بالای
۵۰% باشد نیاز به مشاوره هست.
ثانیا از اختلاف نباید ترسید؛ بلکه باید با گفتگوی
منطقی در فضایی صمیمانه و البته کمی هم گذشت از این اختلافات در جهت رشد یکدیگر گام
برداشت.
آری! اگر هدف از ازدواج و نگاه شما به ازدواج طبق
تعاریفی باشد که ذکر خواهیم نمود آنگاه به سهولت می شود نقش ارزنده جهان بینی صحیح
را در حفظ خانواده ادراک نمود.
تعاریف ازدواج:
ازدواج نقطه مقابل عزوبت است و عزب در لغت به معنای
پوشیده آمده است. چون عزوبت استعدادها، عقل و عاطفه را تا حد زیادی می پوشاند و اجازه
شکوفایی نمی دهد. اما برخی از تعاریف عبارتند از:
ازدواج یعنی پیوند دو روح (دویی که اگر درست پیش
برود به ما تبدیل خواهد شد)
ازدواج یعنی جستجو به دنبال جزء گمگشته خویش در
جامعه؛ جزء اشاره دارد به این که همسران باید مکمل هم باشند به طوری که اگر جزء شما
نباشد “مزاحم” شما خواهد بود نه “مکمّل” شما
اهمیت ازدواج:
ازدواج یعنی پیوند دو روح (اگر ازدواج پیوند دو
جسم بود این قدرها اهمیت نداشت) و چون روح با پیوند خوردن با روح دیگر از تمام عقائد
و خُلقیات آن اثر می پذیرد و بالطبع آثار آن ابدی خواهد بود لذا ازدواج از اهمیت فوق
العاده ای برخوردار است؛ آثاری که در سعادت و شقاوت ابدی ما ایفای نقش خواهد نمود به
ویژه این که بین همسران محبت و عاطفه حکم فرما باشد. کما اینکه همسر زهیر بن قین او
را بهشتی کرد و چه بسا زنان ترسو و دنیویی که برخی از یاری دهندگان اباعبدالله (علیه
السلام) را زمین گیر کردند.
اهمیت دیگر ازدواج در این است که از این پیوند یک
“انسان” پا به عرصه وجود می گذارد.
فوائد ازدواج:
فوائد معنوی
فوائد مادی
که هرکدام به نوبه خود به فردی و اجتماعی قابل تقسیم
است. مجموعه این فوائد زندگی را شیرین و یا حداقل قابل تحمل می سازند.
1- فوائد معنوی فردی:
هماهنگی با زوجیت نظام هستی، جریان نظام هستی و
سنت الهی: سبحان الذی خلق الازواج کلها (یس ۳۶)؛ پاک است آن خدایی
که همه موجودات را زوج آفرید.
آرامش: و مِن آیاته اَن خلََقَ لکم مِن انفسِکم
اَزواجا لِتَسکُنُوا اِلیها (الروم ۲۱)
فوران و جهش عاطفی (نه حرکت که تدریجی است. بلکه
جهش که دفعی است): و جَعَلَ بینکم مَوَدَّه و رَحمَه (همان)
ایجاد روح تعاون: چون نسبت به همسرتان محبت دارید
لذا بالطبع خدمات و تعاون را نیز بدنبال خواهد داشت.
ایجاد حفظ مسئولیت و تعهد
تحرک و نشاط و امید در زندگی
ارتقاء ثواب عبادات؛ بنا بر روایات دو رکعت نماز
متأهل از ۷۰ رکعت نماز مجرد بالاتر است. ازدواج به ثوابِ
اعمال، ضریب ۷۰ می دهد. باز در روایت است که خداوند خواب
متأهل را بر نماز شب مجرد ترجیح می دهد. به هر حال متأهل ۷۰ مرتبه در عبادات از مجرد جلوتر است. (وسائل الشیعه باب ۲، ح ۱، ص ۱۸)
پیدایش زمینه های استقلال فکری و اقتصادی
دوری از گناه و تقویت زمینه تقوی: بنا بر روایات
نصف دین ازدواج است (و باز بنا بر روایات نصف دیگر آن خوش اخلاقی است؛ خوش اخلاقی یعنی
خوش رویی، خوش بویی، خوش گویی، خوش خویی جهت توضیح بیشتر می توانید به مقاله اینجانب
در مورد ارکان خوش اخلاقی رجوع کنید) و شیطان نعره می زند که از دستم گریخت (کنز العمال
ح۴۴۴۴۱)
باقیات الصالحات: با ازدواج میلون ها نفر از نسل
شما خواهند بود که شما در ثواب آنها (بشرط تربیت صحیح) شریک خواهید بود؛ یعنی پرونده
شما تا قیامت باز خواهد بود. هذا من فضل ربی (تنها توجه به همین فایده چقدر می تواند
در تشکیل و استحکام خانواده مؤثر باشد).
2- فوائد معنوی اجتماعی:
امنیت اجتماع؛ به دلیل تعهدی که نسبت به خانواده
دارد.
شناخت و درک بیشتر روابط اجتماعی؛ به دلیل گسترده
شدن ارتباطات
احترام بیشتر به والدین؛ به دلیل درک بیشتر زحمات
والدین
پایبندی به آداب و رسوم اجتماعی؛ به دلیل مسئول
بودن
3- فوائد مادی فردی:
ازدیاد رزق؛ وَأَنکِحُوا الأَیَامَى مِنْکُمْ وَالصَّالِحِینَ
مِنْ عِبَادِکُمْ وَإِمَائِکُمْ إِنْ یَکُونُوا فُقَرَاءَ یُغْنِهِمْ اللَّهُ مِنْ
فَضْلِهِ (نور/ ۳۲) عزب ها و بی همسرانتان را و از بندگان و کنیزانتان آنهایی را که صلاحیت
ازدواج دارند همسر دهید اگر فقیر باشند خداوند از فضل خویش بی نیازشان می کند و خداوند
دارای وسعت نامتناهی و داناست
وَلاَ تَقْتُلُواْ أَوْلادَکُمْ خَشْیَهَ إِمْلاقٍ
نَّحْنُ نَرْزُقُهُمْ وَإِیَّاکُم إنَّ قَتْلَهُمْ کَانَ خِطْءًا کَبِیرًا (الاسراء
۳۱)
و فرزندانتان را از بیم این که مبادا تهی دست شوید
و آنان به گدایى بیفتند یا با کسانى که همردیف شما نیستند ازدواج کنند نکُشید، ماییم
که به آنان و شما روزى مى دهیم. راستى کشتن آنان خطایى است بزرگ.
خداوند اعقل عقلاست و غالبا به یک نفر به اندازه
یک نفر رزق می دهد و به ۲ نفر به اندازه ۲ نفر رزق می دهد؛ تجربه نیز همین را نشان می دهد.
سلامتی؛ به دلیل دوری از انحرافات جنسی
جلب توجهات الهی؛ یدالله مع الجماعه
باروری استعدادها و ابتکار؛ چه این که عشق تحرک
ایجاد می کند
نظم؛ به دلیل مسئولیت؛ که بسیار برکت زاست
4- فوائد مادی اجتماعی:
حفظ نسل بشر
رشد اقتصادی جامعه؛ به دلیل گسترش فعالیت های اقتصادی
آسیب شناسی ازدواج؛ یعنی به خاطر موارد ذیل با کسی
ازدواج نکنید
به خاطر زیبایی؛ روایت است که آن زیبایی را نخواهید
دید (منتخب میزان الحکمه,حدیث ۲۷۸۶)
به خاطر ثروت؛ روایت است که به آن ثروت نخواهیدرسید(همان)
به خاطر ترحم؛ مثل ازدواج با دختر یا پسرِ ناقص
و یا دختر و پسر منحرف؛ به منظور هدایت و…؛ که به ازدواج های ایثارگرانه معروف هستند.
این نوع ازدواج ها خوب هستند اما به شرط داشتن ظرفیت وگرنه ضربه زدن به خود و اوست.
به خاطر کینه و لج؛ مثلا دختری شما را جواب کرده
لذا از لج او می روید با دختر همسایه شان ازدواج می کنید!
به خاطر فخرفروشی؛ که مثلا بگویند داماد فلانی است
به خاطر سرکوفت ها؛ ۳۰ ساله شدی هنوز ازدواج نکردی؟! و …
به خاطر فشار؛ فشار جنسی یا اجتماعی و …
چه این که دوام هر پیوندی به عامل پیوند برمی گردد؛
عامل پیوند باید خدا باشد تا زندگی جاودانه باشد نه عوامل سستی مانند زیبایی و ثروت
و …
جهان بینی اسلامی ازدواج:
هدف از ازدواج در اسلام عبارت است از:
قرب الی الله
عبور از خودخواهی
ازدیاد گوینده لا اله الا الله
بهره مندی از ثواب بیشتر
باز نگه داشتن پرونده اعمال به برکت تربیت نسل
یاری یکدیگر در طاعت الهی
اگر هدف قرب الی الله باشد خوش اخلاقی، محبت، گذشت،
ایثار و… هم می آید. از منظر اسلام زن و شوهر باید در طاعت الهی، یار و یاور یکدیگر
باشند. لذا خداوند در قرآن مجید می فرماید: قوا انفسکم و اهلیکم نارا (التحریم ۶) یعنی خود و خانواده
خود را از آتش جهنم حفظ کنید.
و نیز پیامبر (صل الله علیه و آله) به علی(علیه
السلام) فرمود:
زهرا را چگونه یافتی؟
حضرت امیر عرض کرد: نِعم العَون علی طاعه الله
(علامه مجلسی، بحارالانوار؛ من منشورات الحکمه الاسلامیه ج ۴۳، ص ۱۱۷)؛ یعنی خوب کمکی
است در اطاعت از خدا.
و نیز خداوند در قرآن زندگی علی و فاطمه (سلام الله
علیهما) را این چنین الگوسازی می کند:
مَرَجَ البَحرین یَلتَقیان بَینَهُما بَرزخ لایَبغیان
یَخرجُ مِنهُما اللولوءُ و المرجان (الرحمن ۱۹-۲۱) یعنی؛ علی و فاطمه (علیهما سلام) که همچون دو دریای پر عظمت و پاک هستند
با یکدیگر ازدواج نمودند درحالی که بین آنان رسول خداست؛ یعنی رسول خدا را الگو و مرز
بین خود قرار دادند و از رسول رحمت و آموزه های او نسبت به هم عبور نمی کنند؛ لذا خروجی
زندگی مشترک آنان لؤلؤ (امام حسن ع) و مرجان (امام حسین ع) است؛ و به بیان دیگر خروجی
زندگی آنان زیبایی است و استحکام.
خطرات احتمالی ازدواج (این خطرات لزوما وجود ندارند
اما زمینه آنها وجود دارد:
تجمل گرایی؛ خطر تجمل گرایی در این است که انسان
را به سوی دنیاگرایی سوق می دهد.
عدم رعایت حقوق همسر و فرزندان.
کنار گذاشتن سایر فعالیت ها و تک بعدی شدن زوجین
(مثلا کنار گذاشتن فعالیت های علمی، فعالیت در بسیج، اردوها، هیآت مذهبی و …).
موانع ازدواج:
بالا رفتن سن بلوغ اقتصادی و…
بالا رفتن سن دست یابی به هویت و شخصیت ثابت؛ این
معضل ناشی از ارتقاء ارتباطات بین المللی با پیشرفت تکنولوژی و وسائل ارتباط جمعی همچون
اینترنت و ماهواره و … است)
مشکلات اقتصادی (گرانی، تورم و…)
بالا رفتن توقع در زیبایی زن؛ ناشی از بدحجابی خانم
ها، ورود ماهواره ها به زندگی افراد و…
نگاه تخیلی و زیاده خواه (توقع کمالات صد در صدی
از طرف مقابل (بدون اینکه خود صد در صد باشیم)
تسهیل امکان دسترسی به لذت های نامشروع در جامعه
مهریه سنگین
و …
