یادداشت(1)

یا لطیف

الو سلام علیکم

خانمی پشت خط با صدایی لرزان، مضطرب و خش دار گفت حاج آقا تازه فهمیدم با چه آدم... طرف هستم. هر چی بد و بیراه از دهنش بود نثار شوهر کرد و ادامه داد امروز کتکم زد و گفت حاضر به ثبت ازدواج نیستم ما شرعا زن و شوهر هستیم.

حالاحاج آقا باید چکار کنم؟

اینها جملاتی بود که به طور سریع توسط این خانم مطرح شد، کمی که آرامتر شد گفتم خودتون رو معرفی کنید.

گفت من همونی هستم که ....

قضیه از این قرار بود که چند وقت پیش خانمی امد دفتر با برگه ای که بالایش نوشته بود نکاح دایمی و چند تا امضا.

گویا این خانم با آقایی به عاقدی شرعی مراجعه کرده  ایشان هم فقط خطبه رو جاری کرده و پول خوبی هم گرفته بودند و در آخر اعلام کرده بودند که امکان ثبت ازدواج را ندارند و باید آنها به دفاتر رسمی ازدواج مراجعه کنند.

با توجه به غیر باکره بودن(ثیبه به تعبیر فقهی) و فوت پدر و جد پدری، ثبت ازدواج ایشان بلامانع بود و قرار شد تا چند روز دیگر برای ثبت به دفتر مراجعه کنند که عملا خبری نشد تا این تماس.

این مورد و مواردی از این دست شاید به کرات در جامعه اتفاق می افتد و همه معلول کم دقتی، کم آگاهی یا ناآگاهی و درگیر شدن انسانها با عواطف و احساسات زود گذر است، توجه به چند نکته در این خصوص ضروری است:

1-     1- عقد ازدواج جدای از بحث شرعی بار حقوقی دارد بدین معنا که به صرف اینکه خطبه عقد جاری شد زوجین زن و شوهر شرعی قلمداد می شوند اما از نظر حقوقی باید ازدواج نزد سردفتر رسمی ازدواج ثبت شود تا بدین وسیله حقوق قانونی زوجین در بستر قانون تضمین شود.

2-     2- مطابق قانون ثبت رسمی ازدواج دائم در دفاتر ثبت اسناد رسمی ازدواج الزامی می باشد.ماده 20 قانون حمایت خانواده اخیر التصویب مقرر می دارد: ثبت نکاح دائم، فسخ و انفساخ آن، طلاق، رجوع و اعلام بطلان نکاح یا طلاق الزامی است. ماده۲۱ این قانون درباره ثبت نکاح منقطع بیان داشته است: نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران در جهت محوریت و استواری روابط خانوادگی، نکاح دائم را که مبنای تشکیل خانواده است مورد حمایت قرار می‌دهد. نکاح موقت نیز تابع موازین شرعی و مقررات قانون مدنی است و ثبت آن در موارد زیر الزامی است:1ـ باردارشدن زوجه2 ـ توافق طرفین3-  شرط ضمن عقد

از جهت دیگر عدم ثبت ازدواج دارای ضمانت اجرای کیفری می باشد، به این معنی که عدم ثبت ازدواج دائم جرم بوده و مرتکب مستحق مجازات می باشد. ماده۴۹ این قانون درباره مجازات تخلف از مفاد 20 و 21 این قانون مقرر داشته است: چنانچه مردی بدون ثبت در دفاتر رسمی به ازدواج دائم، طلاق یا فسخ نکاح اقدام یا پس از رجوع تا یک ماه از ثبت آن خودداری یا در مواردی که ثبت نکاح موقت الزامی است از ثبت آن امتناع کند، ضمن الزام به ثبت واقعه به پرداخت جزای نقدی درجه پنج و یا حبس تعزیری درجه هفت محکوم می ‌ شود. این مجازات در مورد مردی که از ثبت انفساخ نکاح و اعلام بطلان نکاح یا طلاق استنکاف کند نیز مقرر است.گاهی زوج یا زوجه از تنظیم سند رسمی ازدواج و ثبت آن استنکاف می کنند به این منظور که بتوانند از زیر بار مسئولیت های قانونی شانه خالی کنند 

3-     3- در این مورد و موارد مشابه زوجه باید دادخواست الزام به ثبت نکاح را پیگیری نماید. دعوی الزام به سندرسمی نکاحنامه و ثبت واقعه ازدواج دردفاتر رسمی از متفرعات دعوی راجع به نکاح می باشد و رسیدگی آن برطبق بند2 ماده 3 لایحه قانونی دادگاه مدنی خاص مصوب مهرماه 1358 درصلاحیت دادگاه مدنی خاص است .بنابراین رای شعبه دهم دیوانعالی کشورصحیح ومنطبق باموازین قانونی است . این رای برطبق ماده واحده قانون وحدت رویه قضائی مصوب 1328 برای شعب دیوانعالی کشوروبرای دادگاههادرمواردمشابه لازم الاتباع است.

4-     4- با توجه به آنچه گذشت به نظر زوجهای جوان باید در این حوزه ها اطلاع و بینش کافی را کسب و سپس اقدام به ایجاد رابطه زوجیت ان هم از طریق مجاری قانونی نمایند. تا در این مسیر مورد سوء استفاده افراد سودجو و منفعت طلب قرار نگیرند.