الفبای یک دعوای درست و حسابی

هنگام دعوا با همسرتان،کارهایی از قبیل برچسب‌زدن، قطع‌کردن صحبت طرف مقابل، قهرکردن، توجه به چیز دیگر، قضاوت، سرزنش‌کردن، حرف‌های نیش‌دار ممنوع است؛ زیرا همگی مانع برقراری ارتباط مؤثر میان ما و همسرمان خواهد شد.

هدی ارحامی در پنجره مهرخانه نوشت:

تصویری که اکثر ما قبل از ازدواج از زندگی مشترک داریم، حکایت این شعر معروف "همه‌چی آرومه” است. فکر می‌کنیم همیشه صلح‌وصفا در رابطه برقرار است و هیچ‌گاه دعوا نمی‌کنیم، اما زمانی‌که با حقیقت ازدواج روبه‌رو شده و مجبور می‌شویم تا در مورد هر مسئله‌ای با همسرمان صحبت ‌کرده و به اختلاف‌نظر برخورد می‌کنیم، آن تصویر فانتزی و رؤیایی، به یک‌بار فروریخته و ما با انبوهی از سؤالات روبه‌رو می‌شویم.

واقعیت این است که زندگی مشترک به‌دلیل رابطه زیادی که زن و مرد با یکدیگر دارند، می‌تواند بستر بحث‌ها و اختلافات جدی شود؛ اختلافاتی که اگر حل نشود، موجب دلسردی ما شده و رابطه زناشویی آسیب‌پذیر می‌شود و هنر ما در چگونه صحبت‌کردن در مورد این اختلافات است.

گاه ما به اشتباه تصور می‌کنیم که اگر در زندگی بحث و اختلاف‌نظری پیش بیاید، یعنی زندگی ما دچار مشکل است و به‌همین‌علت سعی می‌کنیم تا از بحث دوری کنیم. غافل از این‌که زمانی‌که در زندگی بحث نباشد، به معنای این است که زن و مرد از هم فاصله گرفته و کاری به کار یکدیگر ندارند و یا یکی از زوجین به‌قدری همه مسایل را در خودش می‌ریزد که دیر یا زود منفجر شده و یک آسیب جدی به رابطه وارد خواهد شد.

از سوی دیگر زمانی‌که ما سر کوچک‌ترین مسایل با یکدیگر بحث کرده و هر موضوع کوچک و پیش‌پا افتاده‌ای زمینه بحث در خانواده می‌شود نیز به معنای مشکل در رابطه میان ما و همسرمان است و نشان‌دهنده عدم سازگاری ما در رابطه خواهد بود.

در این یادداشت سعی خواهد شد تا مهارت‌های موردنیاز برای یک دعوای خوب آموزش داده شود.

یکی از مهارت‌های اصلی برای صحبت با همسرمان در زمان اختلاف‌نظر، خوب گوش‌کردن است. گوش‌کردن به‌معنای توجه دقیق به طرف مقابل بدون قضاوت در مورد صحبت‌های او است. در گوش‌دادن فعال، تلاش بر درک طرف مقابل است. شما تمامی صحبت‌های او را گوش کرده و سپس هرآن‌چه از این مکالمه را متوجه شده‌اید، به او بازمی‌گردانید. در حین گوش‌دادن کارهایی از قبیل برچسب‌زدن، قطع‌کردن صحبت طرف مقابل، قهرکردن، توجه به چیز دیگر، قضاوت، سرزنش‌کردن، حرف‌های نیش‌دار ممنوع است؛ زیرا همگی مانع برقراری ارتباط مؤثر میان ما و همسرمان خواهد شد. زمانی‌که همسرتان مشغول صحبت است، در چشمانش نگاه کنید و با تکان‌دادن سر یا استفاده از جملاتی نظیر "ادامه ‌بده”، به او نشان دهید که به حرف‌هایش گوش می‌کنید.

زمانی‌که شما به‌دقت به صحبت‌های همسرتان گوش می‌کنید، مشکل به‌طور دقیق شناسایی و مشخص خواهد شد تا در مرحله بعد بتوان در مورد راه‌حل‌های احتمالی صحبت کرد.

اما در این فرآیند مسئله مهم‌تری نیز باید مدنظر قرار گیرد و آن چگونگی صحبت در مورد مشکل است. زمانی‌که یکی از طرفین قصد صحبت دارد، باید از چندین عمل که مخل صحبت مفید است، اجتناب کند؛ صحبت در مورد گذشته، صحبت‌کردن در مورد چندین مسئله با هم، تعمیم مشکلات و استفاده از عباراتی نظیر همیشه، هیچ‌وقت خط قرمزهای مکالمه مفید و سودمند است.

به‌خاطر داشته باشید صحبت‌های شما زمانی مفید خواهد بود که مسئولیت احساسات خود را بپذیرید. این بدان معناست که به‌جای استفاده از عباراتی مثل "تو اعصاب مرا خورد می‌کنی”، از احساسات خود سخن‌گفته و بگوییم "من عصبانی هستم”. زمانی‌که طرف مقابل را مسئول حال بد خود می‌دانیم، واکنش طبیعی او به سخنان ما مقابله‌به‌مثل و دفاع از خود است و هیچ‌گاه حاضر به شنیدن صحبت‌های ما نخواهد شد.

از احساسات خود صحبت‌کرده و بگویید چه‌چیزی شما را ناراحت می‌کند و حال همسر شما چه‌ تغییری باید بکند: "من از این‌که شب‌ها دیر به ‌خانه می‌آیی، ناراحتم. می‌شود شب‌ها زودتر به خانه بیایی؟”؛ در این مکالمه ما بدون این‌که کسی را مقصر جلوه دهیم، از احساساتمان صحبت‌کرده و به همسرمان می‌گوییم چه‌تغییراتی باید صورت بگیرد.

مهارت دیگر، مهارت همدلی است. در این مهارت، شما خود را به‌جای همسرتان گذاشته و از دید او به مسایل نگاه می‌کنید. همدلی‌کردن و توانایی نگاه به مشکلات از دید طرف مقابل، یک مهارت اساسی برای حل اختلافات است. تا زمانی‌که از دید خود به مشکل نگاه کنیم، حق به جانب خواهیم بود و امکان تغییر بسیار کم است، اما داشتن این توانایی فوق‌العاده به ما این امکان را می‌دهد تا مشکل را از دریچه چشم طرف مقابل نگاه کرده و حال می‌توان به او حق داد.

برای تمرین همدلی کافیست تا در زمان بروز اختلاف کمی فکر کرده و بتوانید حدود ۵ دقیقه از دید همسرتان در مورد مشکل صحبت کنید. آن‌گاه می‌توان بهتر در مورد این مشکل صحبت کرد؛ زیرا شما قادر هستید تا از دو جنبه به مشکل نگاه کرده و آن را ارزیابی کنید. کافیست تا بدون قضاوت کمی با خود فکر کنید و بگویید همسر من در این بحث چه‌چیزی را می‌خواهد به من بگوید؟ چه احساسی دارد؟ آن‌گاه می‌توانید وارد دنیای درونی او شده و او را درک کنید.

حال زمان آن رسیده تا راه‌حل‌های احتمالی برای حل اختلاف مورد ارزیابی قرار بگیرد. در این قسمت تمامی راه‌حل‌های موجود را بررسی کنید و سود و زیان هرکدام را مشخص کنید. سراغ راه‌حل‌های تکراری همیشگی نروید. ذهن خود را آزاد بگذارید تا تمامی راه‌حل‌ها را بررسی کند. حتی می‌توانید با کمک همسرتان تمامی راه‌حل‌ها را نوشته و در انتها راه‌حلی که تا حدودی مورد رضایت هر دوی شماست و احساس می‌کنید که با انتخاب آن، هر دو در این بحث برنده شده‌اید را انتخاب کنید.

کافیست برای یکدیگر وقت بگذارید و هر دو مهارت‌های ذکرشده را تمرین کنید. برای شروع بهتر است در این صحبت‌ها در مورد احساسات و برنامه‌ها و آرزوهای خود صحبت کنید و زمانی‌که احساس کردید مهارت‌های گوش‌کردن و صحبت‌کردن و همدلی را به‌طور کامل فراگرفته‌اید، سراغ حل‌وفصل اختلافات بروید.

فراموش نکنید که حتی در بهترین زندگی‌ها نیز بحث و اختلاف‌نظر پیش می‌آید و تفاوت زندگی‌های تنش‌زا و آرام، در چگونگی حل مشکلات است.